นิวรณ์ สิ่งขัดขวางความสงบและปัญญามีห้าข้อ ... - ธรรมะ โดย พระอาจารย์ชยสาโร
นิวรณ์ สิ่งขัดขวางความสงบและปัญญามีห้าข้อ ข้อที่สี่ ภาษาบาลีว่า อุทธัจจะกุกกุจจะ อันที่จริงข้อนี้มีสองส่วน ส่วนแรก อุทธัจจะ คือความฟุ้งซ่าน ซึ่งมีสาเหตุสำคัญจากการไม่สำรวมอินทรีย์ในชีวิตประจำวัน ส่วนที่สอง กุกกุจจะ มักได้รับการอธิบายในเชิงความวิตกกังวล ความรำคาญใจ แต่ข้อนี้มีอีกนัยหนึ่งที่น่าพิจารณา คือ กุกกุจจะ หมายถึงความหมกมุ่นกับความเดือดร้อน ซึ่งเป็นผลจากการทำบาปในอดีต
ความเดือดร้อนเป็นสิ่งที่ดีก็ได้ ไม่ดีก็ได้ ถ้าดีก็เป็นพลังขับเคลื่อนให้ไม่ประมาทเมื่อต้องอยู่ใกล้สิ่งยั่วยุอีก แต่ถ้าเราคิดปรุงแต่งเป็นอโยนิโสมนสิการ จะทำให้จิตเศร้า หมดกำลังใจว่าเราเป็นคนแย่ คนไม่ดี เราไม่ดีพอที่จะเจริญในธรรม เราเป็นผู้มีมลทินซึ่งล้างออกไม่ได้ นักปฏิบัติจึงควรเข้าใจว่าความคิดเช่นนี้ไม่ใช่อาการของ หิริโอตตัปปะ หรือการละอาย เกรงกลัวต่อบาป หากแต่เป็นกิเลส
พระพุทธองค์ตรัสไว้ว่าการชำระความผิดพลาดที่เกิดขึ้นในอดีตทำได้ด้วยการรับผิดชอบการกระทำ การเปิดเผยกับผู้ที่ควรรับทราบโดยเฉพาะผู้เป็นกัลยาณมิตร หรือครูบาอาจารย์ และข้อที่สามที่สำคัญที่สุดคือการอธิษฐานว่าจะไม่ทำอย่างนั้นอีกต่อไป
พระอาจารย์ชยสาโร
Source: