โดยธรรมชาติแล้ว ... - ธรรมะ โดย พระอาจารย์ชยสาโร

โดยธรรมชาติแล้ว ไม่มีเหตุผลใดๆ อธิบายได้ว่าทำไมสีแดงควรจะหมายถึง หยุด สีเขียวหมายถึง ไป แต่เมื่อเจอสัญญาณไฟจราจร เราทุกคนต่างหยุดตรงไฟแดง และไปต่อเมื่อไฟเขียว ที่เป็นเช่นนี้เพราะเราตกลงกันได้เรื่องความหมายของสีแดงกับสีเขียวในบริบทดังกล่าว

ในชีวิตประจำวันของเรา มีอะไรหลายอย่างที่ขึ้นอยู่กับข้อตกลงร่วมกัน เรื่องเงินก็เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนอย่างหนึ่ง ไม่มีเหตุผลใดๆ ตามธรรมชาติจะอธิบายได้ว่าทำไมเราจึงเอาธนบัตรไปแลกเปลี่ยนกับสินค้าหรือบริการต่างๆ ได้ เราทำเช่นนี้ได้เพราะทุกคนตกลงกันว่าเป็นเรื่องที่ทำได้ สิ่งที่มีอยู่ด้วยการตกลงร่วมกันอย่างนี้เรียกว่า สมมติ เราเห็นอัจฉริยภาพของสมองมนุษย์ได้จากความสามารถในการสร้างสมมติเหล่านี้

ปัญหาของสมมติอยู่ที่เรามักจะสับสนระหว่างสมมติกับสัจธรรม เราให้ความสำคัญกับสมมติมากเกินไป ยึดติดแล้วก็เป็นทุกข์ไปกับมัน สมมติในระดับพื้นฐานที่สุดและเรายึดติดกับมันมากที่สุดคือ ความรู้สึกว่ามีตัวตนเที่ยงแท้ ในทางพระพุทธศาสนา เราไม่ได้ปฏิเสธสมมติ แต่เราฝึกมองสมมติให้เป็นเพียงสมมติ ไม่หลงไปยึดว่าเป็นความจริงแท้ การเห็นเช่นนี้ช่วยให้เราใช้สมมติอย่างชาญฉลาด เราอยู่ในโลกของสมมติได้โดยไม่ต้องหลงไปกับมัน

มาจาก